من هیچ غمی نداشتم که خواندن یک صفحه کتاب از بین نبرده باشد. کتاب، عمر دوباره است. در دنیا لذتی که با لذت مطالعه برابری کند، نیست (مُنْتِسکیو).
حتی اگر در تمام عمرتان فقط یک کتاب خوانده باشید، می‌دانید کتاب خواندن چه موهبتی است. کتاب لذتی وصف‌ناپذیر به شما می‌دهد. گرچه در ارزش مطالعه شکی نیست، ولی عادت کتاب خواندن از میان ما رخت بربسته است. یکی از دلایل کم شدن مطالعه رشد تکنولوژی است. با این حال، اکثر ما از فواید پرشمار مطالعه بی‌خبریم. در اینجا به 30 دلیل اهمیت کتاب خواندن اشاره می‌کنیم:
1. تقویت حافظه
هنگام خواندن کتاب باید موضوع آن، شخصیت‌ها و پیشینۀ آنها، زمینۀ داستان و جزئیات آن را به یاد داشته باشید. هرچه مغز بیشتر به یاد بسپارد، حافظه بهتر تقویت می‌شود. به علاوه، چیزهای تازه‌ای که به یاد می‌سپارید، هم راه را برای خاطرات جدید هموار میکند و هم خاطرات پیشین را تقویت می‌سازد.
2. تقویت تخیل
هرچه بیشتر می‌خوانید، تخیل شما را قوی‌تر می‌شود. وقتی کتاب داستانی می‌خوانید، ذهن شما تمام سعی خود را میکند تا ماجراها را به تصویر در آورد.
3. کسب دانش
یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت کتاب خواندن، کسب دانش است. کتاب منبع سرشار اطلاعات است. خواندن کتاب‌های گوناگون اطلاعات فراوانی دربارۀ موضوعات مختلف در اختیار ما می‌گذارد و به آگاهی ما عمق می‌بخشد. هر کتابی که می‌خوانید، چیزهای تازه‌ای می‌آموزید که در غیر این صورت از آنها بی‌خبر می‌ماندید.
4. رشد مغز
پژوهش‌ها ثابت کرده که مطالعه تأثیر مثبتی بر مغز دارد. مطالعه ذهن را فعال نگه می‌دارد و از زوال ذهن و آلزایمر پیشگیری میکند. زیرا فعالیت مغز مانع از دست رفتن نیروی آن است. مغز مانند ماهیچه‌ای است که با تمرین می‌توان آن را قوی و سالم نگه داشت. کتاب‌خوانی مانند حل معما ورزشی ذهنی و مایۀ سلامت مغز است.
5. کاهش استرس
مطالعه بر بدن نیز تأثیر مثبتی دارد و حتی بهتر از پیاده‌روی یا گوش سپردن به موسیقی به رفع استرس کمک میکند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کسانی که بیشتر کتاب می‌خوانند استرس کمتری دارند.
6. بهبود مهارت‌های انتقادی
یکی از مهم‌ترین فواید مطالعه، تقویت مهارت‌های انتقادی است. مثلاً خواندن داستان‌های رمزآمیز، ذهن را تحریک میکند. تقویت مهارت‌های انتقادی ذهن به شما در تصمیم‌گیری در امور روزمره کمک میکند. کتاب خواندن ذهن را به شکلی وادار به اندیشیدن و پردازش اطلاعات میکند که مثلاً با تماشای تلویزیون امکان آن فراهم نمی‌شود. هرچه بیشتر کتاب بخوانید، درک شما از آنچه می‌خوانید و کاربردهای آن عمیق‌تر می‌شود.
7. بهبود واژگان
کتاب خواندن واژگانی که می‌دانید را افزایش می‌دهد و بر زبان شما تأثیر می‌گذارد. حین مطالعه به واژگان و اصطلاحات و سبک‌های تازه‌ای در نوشتن برمی‌خورید.
8. بهبود مهارت نگارش
با خواندن کتاب‌های خوش‌ساخت به نویسندۀ بهتری تبدیل می‌شوید. نویسندگان نیز مانند هنرمندان با نوشته‌های خود بر همدیگر تأثیر می‌گذارند. نویسندۀ موفق کسی است که با مطالعۀ آثار دیگران مهارت‌های خود را افزایش دهد. پس اگر می‌خواهید نویسندۀ بهتری باشید، کار را با آموختن از استادان نویسندگی آغاز کنید.
9. بهبود مهارت‌های ارتباطی
افزایش واژگان و ارتقای مهارت‌های نوشتاری مایۀ پیشرفت مهارت‌های ارتباطی شماست. هرچه بیشتر بخوانید و بنویسید، بهتر ارتباط برقرار می‌کنید. افزایش توانایی‌های ارتباطی شما، روابط شما با دیگران را گسترش می‌دهد و به ارتقای جایگاه شما در محل کار و تحصیل می‌انجامد.
10. افزایش دقت و تمرکز
مشغله‌های فراوان در زندگی، ذهن ما را به سمت و سوهای گوناگون می‌کشاند. مثلاً ناچارید زمان خود را میان انجام کار، چت کردن با دیگران، چک کردن ایمیل، سر زدن به فیس‌بوک و اختلاط با همکاران و همکلاسی‌ها تقسیم کنید. این همه کار باعث افزایش استرس و کاهش بهره‌وری شما از زمان می‌شود. ولی هنگام مطالعه، افکار و چشمان شما غرق جزئیات کتاب می‌شود و تمام ذهن شما به سمت چیزی می‌رود که می‌خوانید. کافی است روزی دستکم بیست دقیقه کتاب بخوانید تا از تأثیر مثبت آن بر تمرکز ذهنتان شگفت‌زده شوید.
11. عادتی پرفایده
کتاب خواندن ما را مشغول نگه می‌دارد و علاوه بر آن، استفادۀ پرفایده‌ای از زمان ماست. مطالعه نه فقط ما را از نگرانی‌ها را دور میکند، بلکه ذهن را از یکنواختی نیز نجات می‌دهد. کتاب بهترین وسیلۀ سرگرمی است. کسی که به کتاب خواندن عادت میکند، هرگز کلافه نمی‌شود. هر کتاب شما را به دنیای متفاوتی می‌برد و اسباب طراوت و آسایش شما را فراهم میکند.
12. تفریح ارزان
کتاب‌خوانی در مقایسه با سرگرمی‌های دیگر بسیار ارزان است. فیلمی که با بلیط ده یا بیست هزار تومان تماشا می‌کنید، فقط یکی دو ساعت شما را سرگرم نگه می‌دارد. ولی با همین پول کتابی می‌خرید که ساعت‌ها مایۀ سرگرمی است.
13. انگیزش
زندگی سرشار از دشواری‌های مختلف است. کسب اندکی انگیزه می‌تواند در مواجهه با هر یک از این مشکلات کمک بزرگی باشد. خواندن کتاب‌های انگیزه‌بخش دربارۀ تجارب دیگران در زندگی می‌تواند زندگی شما را تغییر دهد. خواندن کتاب‌های خوبی مانند زندگینامه‌هایی که افراد دربارۀ تجارب خودشان نوشته‌اند، هم مشوق شما در زندگی است و هم راهنمایی برای دستیابی به اهدافتان. تجارب دیگران می‌تواند الهام‌بخش شما باشد تا در زندگی خودتان دانش‌آموز، همسر، دختر، پسر، مادر، پدر و کارمند بهتری باشید.
14. بهبود سلامت
هزاران و چه بسا میلیون‌ها کتاب خوب دربارۀ حفظ سلامتی وجود دارد. بسیاری از این کتاب‌ها حقیقتاً راهنمای خوبی برای بهبود سلامت شماست و خواندن آنها به رفع افسردگی شما کمک میکند. کسانی که از افسردگی شدید رنج می‌برند، می‌توانند فواید بسیاری از خواندن این کتاب‌ها به دست آورند. به علاوه، از چنین کتاب‌هایی نکات فراوانی دربارۀ ورزش، رژیم، و راه‌های مختلف برای کسب سلامتی می‌آموزید و همۀ اینها به بهبود سلامت ذهنی و بدنی شما کمک میکند.
15. بهبود عواطف
پژوهش‌های گوناگون نشان می‌دهد مطالعه، به ویژه خواندن کتاب‌های داستانی، عواطف و احساسات شما را تقویت میکند. پژوهشی در هلند نشان می‌دهد افرادی که خود را درگیر مطالعۀ داستان می‌کنند، از سطح بالاتری از عواطف و احساسات برخوردارند. هنگام خواندن داستان، شما بخشی از داستان می‌شوید و دردها و شادی‌ها و تمام احساسات شخصیت‌ها را احساس می‌کنید. با این کار، ذهن شما می‌آموزد که وضعیت‌ها و اتفاقات مختلف چه تأثیری بر دیگران دارد و از این طریق، همدلی شما با آنها افزایش می‌یابد. بنابراین، با خواندن کتاب‌های داستانی، دنیایی بهتر و سرشار از همدلی میان انسان‌ها می‌آفریند.
16. تقویت مهارت‌ها
مطالعه به‌طور کلی یکی از راه‌های تقویت تمام مهارت‌هاست. برای پیشرفت در هر رشته‌ای، کتاب‌های ویژۀ آن وجود دارد. کتاب مهم‌ترین منبع دریافت اطلاعات در هر موضوع و رشته‌ای است. بزرگ‌ترین فایدۀ کتاب این است که بسیار بیش از آنچه در کلاس‌های درس گفته‌اند، به شما می‌آموزد. هدف شما چه آموختن آشپزی باشد یا رقص، یا حتی نظافت، خواندن کتابی دربارۀ آن، مهارت‌های شما را افزایش می‌دهد.
17. افزایش خودباوری
با خواندن کتاب‌های بسیار، توان ارتباطی شما افزایش می‌یابد و اطلاعات بسیاری در حوزه‌های مختلف به دست می‌آورید. همۀ اینها نهایتاً به افزایش خودباوری شما می‌انجامد. افزایش اعتماد به نفس و توانمندی‌های مختلف، از شما انسان مفیدتر و بهتری می‌سازد.
18. سرگرمی همراه
کتاب‌ها عموماً کم‌وزن و به راحتی قابل حمل‌اند. از سوی دیگر، برخلاف رایانه‌ها و بازی‌ها فضای چندانی اشغال نمی‌کنند. کتاب را می‌توان در جیب یا کیف گذاشت و با خود به همه‌جا برد. می‌توان آن را همه‌جا، در سفر در هواپیما، در رختخواب پیش از خواب، در زیر سایه‌ای حین استراحت، و حتی در تعطیلات، مطالعه کرد.
19. خواب راحت
مشکلات خواب باعث کاهش بهره‌وری در فعالیت‌ها می‌شود. به همین دلیل بسیاری از متخصصان به افراد توصیه می‌کنند انجام کاری آرام‌بخش را به یکی از عادت‌های پیش از خواب خود تبدیل کنند. کتاب خواندن یکی از بهترین راه‌ها برای کسب آرامش پیش از خواب است. به جای تماشای تلویزیون یا اتلاف وقت با تلفن همراه در رختخواب، بهتر است پیش از خواب وقت خود را به مطالعه بگذرانید. تابش نور تلویزیون و موبایل تأثیر نامطلوبی بر خواب شما خواهد داشت. ولی تأثیر کتاب درست برعکس آن است.
20. آشنایی با جهان‌های دیگر
سیر در کتاب‌های داستان، شما را به دنیاهای دیگری می‌برد که همه‌چیز در آنها متفاوت است. شما با خواندن کتاب به فرهنگ‌های دیگری پا می گذارید. کتاب‌ها افق دید شما را گسترش می‌دهند و شما را با کشورها و مردمان دیگری آشنا می‌کنند که پیشتر دربارۀ آنها هیچ تصوری نداشتید. مطالعه بهترین راه برای سیر ذهن شما در سرزمین‌های بیگانه است.
21. اجتماعی شدن
همیشه می‌توانیم آموخته‌های خودمان را با خانواده و دوستان و همکاران سهیم شویم. این کار توان ما برای اجتماعی شدن را افزایش می‌دهد. انسان موجودی اجتماعی است. این قابلیت انسان در دنیای تلفن‌های همراه ضعیف شده است. با کتاب‌خوانی می‌توان جمع‌ها و گروه‌های تشکیل دارد و دانسته‌های خود را با دیگران به اشتراک گذاشت.
22. افزایش خلاقیت
مهم‌ترین تفاوت میان کتاب خواندن و تماشای تلویزیون این است که مطالعه توانمندی‌های شما برای خلاقیت را بالفعل میکند. هرچه بیشتر بخوانید، بیشتر می‌آموزید. افکار جدید باعث می‌شود ذهن شما راه‌های تازه‌تر و بهتری را در زندگی کشف کند. بدین طریق، تصویر دیگری از دنیا به دست می‌آوریم و همواره راه‌حل‌های متفاوتی کشف می‌کنیم.
23. آموختن همگام با توانایی‌های خود
یکی دیگر از فواید کتاب خواندن این است که می‌توان بسته به توانایی خودتان بیاموزید. کتاب همواره در اختیار شماست و هروقت احساس کردید جایی را درست متوجه نشده‌اید، می‌توانید دوباره به آن مراجعه کنید. می‌توانید هر بخشی از کتاب را هر چند بار که خواستید بخوانید، بدون نگرانی از اینکه چیزی را از دست بدهید. اگر کتابی که می‌خوانید، کتاب راهنمای کاری باشد، می‌توانید، هر مرحله از کار را سر فرصت بیاموزید و بعد از رفع یک بخش از مسئله، به سراغ بخش بعد بروید. بنابراین همه‌چیز همگام با میل شما پیش می‌رود و آزادید هر کاری را طبق خواستۀ خود پیش ببرید.
24. گزینه‌های فراوان
آنقدر کتاب خوب وجود دارد که هرگز در تمام عمر خود دچار کمبود نمی‌شوید. قرن‌هاست انسان‌ها کتاب نوشته‌اند، می‌نویسند و خواهند نوشت. کتاب برای شما چه منبع الهام باشد، چه وسیله‌ای برای خنده، چه منبع احساسات عاشقانه و چه کسب مهارت‌های جدید، برای همۀ اینها بی‌شمار کتاب وجود دارد. کافی است وقتی را برای مطالعه در نظر بگیرید و کتابی را برای خواندن انتخاب کنید. هرگز با کمبود کتاب‌های خوب مواجه نخواهید شد.
25. بهبود اخلاقیات
کتاب به ما تشخیص خوب از بد را می‌آموزد. با خواندن کتاب می‌توان راه‌های مختلف زیستن و مواجهه با مشکلات را آموخت. بدین طریق درمی‌یابید در گذشته کدام شیوه‌های زندگی درست از آب درآمده و کدامیک ناکارآمد بوده است. بر اساس این آموخته‌ها قدرت تصمیم‌گیری شما در زندگی افزایش می‌یابد.
26. آموختن دربارۀ گذشته
تاریخ ما در آنچه امروز هستیم نقش مهمی دارد. با خواندن کتاب‌ها می‌توان درک بهتری نسبت به گذشته و تأثیر آن بر حال به دست آورد. کتاب فرصتی در اختیار ما می‌گذارد تا با پیشینه، کشور و به طور کلی با دنیای پیرامون خود بیشتر آشنا شویم. مطالعه بهترین راه برای مرور گذشته و شناخت درست زمان حاضر است.
27. صرفه‌جویی
کتاب علاوه بر اینکه ارزان است، فرصتی برای صرفه‌جویی نیز فراهم میکند. زیرا کتاب خواندن نیازی به صرف انرژی‌ها یا تجهیزات مختلف ندارد. با خواندن کتابی دربارۀ مهارتی مانند آشپزی، نجاری یا دیگر مهارت‌های فنی می‌خوانید، از هزینه کردن برای استخدام دیگران معاف می‌شوید. بنابراین نه فقط مهارت جدیدی می‌آموزید، بلکه در هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی می‌کنید.
28. بدون عوارض جانبی
صرف زمان بسیار در برابر تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی در بلندمدت به سلامت چشم شما آسیب می‌زند. ولی استفاده از کتاب آسان و بی‌ضرر است. هیچ‌کس از خواندن کتاب‌های زیاد کور نشده است. کتاب‌خوانی هیچ خطر و عوارض جانبی در پی ندارد. هرچه هست فایده است.
29. افزایش هوش
کتاب همواره به ما چیزهای تازه‌ای می‌آموزد و کسانی که بیشتر می‌خوانند از دیگران باهوش ترند، ذهن بازتری دارند و نسبت به پیرامون خود آگاه‌ترند.
30. کتاب بهتر از فیلم است
فیلم‌های بسیاری را از روی کتاب‌ها اقتباس کرده‌اند. ولی عموماً با تماشای فیلمی که کتاب آن را خوانده‌ایم پی می‌بریم که کتاب بسیار بهتر از فیلم است. همواره جاهایی در کتاب وجود دارد مثلاً جایی که غرق افکار قهرمان داستان می‌شویم که در فیلم به خوبی به بیننده منتقل نمی‌شود.
دیدگاه خود را بنویسید